Kobiety w ciąży szczególnie powinny zwracać uwagę na zanieczyszczenia powietrza. Smog jest wyjątkowo niebezpieczny w przypadku tych kobiet, które przechodzą ciążę w okresach jesienno-zimowych, czyli w czasie występowania największego stężenia zanieczyszczeń powietrza, ryzyko urodzenia wcześniaka znacznie rośnie. Dla takich dzieci konsekwencje są długofalowe – to m.in. gorzej rozwinięte płuca, większe trudności organizmu w radzeniu sobie z infekcjami.

Rozmawiamy z lek. Ireną Rajtar, spec. chorób płuc w Zespole Przychodni Specjalistycznych w Tarnowie.

Na co narażone są kobiety w ciąży, które wdychają zanieczyszczone powietrze oraz ich dzieci?
Bardzo groźny jest wpływ zanieczyszczonego powietrza na kobiety w ciąży. Narażone są one na infekcje dróg oddechowych, kaszel, duszność, zapalenia spojówek, choroby układu krążenia, stany depresyjne. Wszystko to wymaga niekiedy zastosowania leków, które wchłaniając się do układu krążenia płodu mogą dawać różne skutki uboczne, dyskomfort ogólnego samopoczucia, a niekiedy poronienia, przedwczesne porody.

Jaki wpływ na rozwój dziecka ma smog?
Wdychanie przez ciężarną kobietę substancji toksycznych z powietrza może niekiedy prowadzić do powstania wad rozwojowych w okresie płodowym, często wcześniaczych porodów. Dzieci często rodzą się z niższą wagą urodzeniową. W późniejszym wieku dzieci te częściej zapadają na astmę, infekcje dróg oddechowych, gorzej wypadają w testach ilorazu inteligencji. Mają też większe problemy z pamięcią z procesami poznawczymi, koncentracją, demonstrują wyższy poziom niepokoju, aż do ADHD lub różnego stopnia autyzmu. U dzieci tych często występują też różnie nasilone stany depresyjne i stany lękowe.

Co kobieta w ciąży wdycha gdy znajduje się w zanieczyszczonym powietrzu?
Smog to nic innego jak dym i mgła. W jego skład wchodzą szkodliwe związki chemiczne, tj. tlenek azotu, tlenek siarki, tlenek węgla, sadza oraz trudno opadające pyły zawieszone PM 10 i PM 2,5, rakotwórczy benzopiren. Źródłem smogu unoszącego się w miastach są spaliny samochodowe oraz emisja ze spalania paliw stałych – węgla, drewna, biomasy. Drobny pył zawieszony PM 10 jest mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych zawierających substancje toksyczne: węglowodory aromatyczne ( benzopiren), metale ciężkie, dioksyny i furany. Pył przedostaje się do organizmu przede wszystkim przez drogi oddechowe lub pośrednio przez układ pokarmowy, kiedy spożywana jest skażona żywność ( szczególnie dotyczy to metali ciężkich). Cząstki te zatrzymują się w górnych odcinkach dróg oddechowych, skąd są wydalane. Przenika on również do płuc, ale tam się nie kumuluje. Pył zawieszony PM 2,5 jest mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych powstałych w wyniku procesów pierwotnych i naturalnych oraz jako zanieczyszczenia wtórne powstające w wyniku przemiany dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, amoniaku, lotnych związków organicznych i trwałych związków organicznych. Jest zanieczyszczeniem transgranicznym, transportowanym na odległość do 2500 km. W powietrzu może pozostawać przez wiele dni lub tygodni, a sedymentacja i opady nie usuwają go z atmosfery. Przenika on do najgłębszych partii płuc, gdzie jest akumulowany, stanowiąc poważny czynnik chorobotwórczy, osiada na ścianach pęcherzyków płucnych utrudniając wymianę gazową i wywołując negatywne reakcje z tym związane, podrażnienie naskórka, śluzówki, zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych, choroby alergiczne, astmę oskrzelową, schorzenia kardiologiczne- dostając się do układu sercowo-naczyniowego, choroby układu nerwowego i pogarszanie się stanu psychicznego o różnym stopniu nasilenia.

Co może zrobić kobieta w ciąży aby chronić siebie i dziecko przed szkodliwym wpływem smogu?
To ważne żeby przestrzegać kilku prostych zasad.
- Kobiety ciężarne powinny unikać wychodzenia z domu, gdy nastąpi przekroczenie norm zanieczyszczeń,
- Nie powinno się w tym czasie wietrzyć mieszkania,
- Warto zainwestować w oczyszczacz powietrza do domu. Dobry oczyszczacz nie jest tanim sprzętem, ale przyda się również do poprawienia jakości powietrza w mieszkaniu, gdy urodzi się dziecko,
- Dobrą praktyką jest również wprowadzenie do swojego otoczenia roślin oczyszczających powietrze. Należy do nich między innymi skrzydłokwiat, Epipremnum złociste, dracena czy bluszcz pospolity. Kwiaty te filtrują powietrze pozbywając się szkodliwych substancji. Należy jednak pamiętać aby umieść rośliny w miejscu niedostępnym dla dzieci i zwierząt,
- Należy zwrócić uwagę czym ogrzewamy swój dom i co wrzucają do pieców sąsiedzi, główna część składowa smogu to efekt palenia np. śmieci w domach, które uwalniają do powietrza substancje toksyczne,